Bijen helpen de waarde van koffieplantages te verhogen

Kan economische macht (koopkracht) ook gebruikt worden om biodiversiteit te behouden?

Professor Taylor Ricketts en zijn team onderzochten in een studie hoe inheemse ecosystemen de landbouw kunnen beïnvloeden vanuit een economisch perspectief.

In het onderzoek werd gekeken naar de invloed van bestuivers, die leven in kleine fragmenten van tropische bossen (d.w.z. inheemse ecosystemen) die rond koffieplantages groeien, op de totale opbrengst van koffie.

En waarom koffie? Omdat koffie een van de meest waardevolle exportproducten en dus economisch waardevol is. Het wordt ook in veel verschillende regio's verbouwd.

Wetenschappers hebben onderzocht hoeveel bestuivers uit het inheemse ecosysteem bijdragen aan de kwaliteit van koffie. Het onderzoek werd in 2001-2002 uitgevoerd op de koffieplantage Finca Santa Fe in de Valle General in Costa Rica. Het gewicht van de rijpe vruchten, het aantal'peaberries' (vruchten die slechts één zaadje ontwikkelen in plaats van twee) per totaal aantal rijpe vruchten werd gemeten.

Van de parameters die gewoonlijk door koffieboeren worden gerapporteerd, werden vervolgens het totale gewicht van de vruchten (en het totale droge gewicht) en het gewicht en volume van de geoogste bessen gemeten.

De resultaten tonen vervolgens aan dat koffieplantages in de buurt van inheemse tropische bossen die worden bestoven door wilde bijen een hogere oogstopbrengst hebben. Daarentegen hadden plantages in meer afgelegen gebieden (1,4-1,6 km van het inheemse ecosysteem) significant lagere oogstvolumes. De toevoeging van stuifmeel aan planten in verder afgelegen plantages bleek de oogst van kersen te verhogen, wat het belang van adequate bestuiving van gecultiveerde planten voor de totale koffieopbrengst bevestigt.

Voldoende bestuiving in dergelijke verafgelegen plantages zoude kilogram geoogste koffie met wel 21% kunnen doen toenemen, volgens de gegevens . Voldoende bestuiving van koffieplanten verminderde ook het aantal 'peaberries' met wel 27%. Omdat bij het branden van koffie de nadruk ligt op dezelfde boongrootte, worden deze kleinere bonen vaak als van mindere kwaliteit beschouwd en hun aanwezigheid bij de oogst is daarom vaak minder gewenst.

De aanwezigheid van inheemse wilde bijensoorten in tropische bossen speelt ook een zeer belangrijke rol bij de bestuiving. Deze inheemse bijensoorten kunnen planten efficiënter en vaker bestuiven dan de gewone honingbijensoorten.

Wilde bijen verplaatsen zich eerder van plant naar plant en zorgen zo voor een perfecte kruisbestuiving, in tegenstelling tot gedomesticeerde bijen, die de neiging hebben om zich te concentreren op individuele planten bij een hogere plantdichtheid. Sommige inheemse bijensoorten kunnen zelfs meer stuifmeel vervoeren dan honingbijen.

Een diverse populatie van inheemse insectenbestuivers zorgt ook voor een stabielere en grotere bestuiving met een bredere klimaattolerantie. In economische termen is het bestuivingseffect vertaald in een winst van gemiddeld $60.000 per jaar per boerderij in Costa Rica. Deze geschatte berekening geeft een nieuw potentieel voor het beschermen van inheemse bosopstanden. Als we er rekening mee houden dat deze opbrengst berekend is voor slechts één boerderij, maar dat inheemse bestuivers ook kunnen bijdragen aan en profiteren van meerdere plantages, neemt de waarde van het inheemse tropische bos aanzienlijk toe. Aan deze waarde kan nog het vasthouden van CO2 (kooldioxide) en water door het bos worden toegevoegd.

Al deze aspecten, die het mogelijk maken om de economische waarde van inheemse tropische bossen vast te leggen, zouden dus in de toekomst, met steun van lokaal beleid, voor landeigenaren sterke redenen kunnen zijn om bossen te beschermen in enkele van de meest bedreigde gebieden op aarde.